Wzrost to jeden z najważniejszych wskaźników prawidłowego rozwoju dziecka. Wielu rodziców ma w tej kwestii wątpliwości, ponieważ często niesłusznie porównuje własną pociechę do jej rówieśników. Istotne jest to, aby obserwować dojrzewanie swojego dziecka, lecz wszelkie spostrzeżenia opierać na sprawdzonej i uzasadnionej wiedzy. Okazuje się, że często niepotrzebnie się niepokoimy, ponieważ brakuje nam kluczowych informacji odnośnie rozwoju ludzkiego organizmu. Z pomocą przychodzi więc ten artykuł, w którym tłumaczymy krok po kroku, jakie czynniki wpływają na wzrost dziecka i kiedy dopiero należy niepokoić się jego wymiarami.
Od czego zależy wzrost dziecka?
Wzrost dziecka zależy przede wszystkim od jego wieku – jest to logiczne dla każdego rodzica. Mniej oczywisty jest już natomiast fakt, iż nadal dla danego wieku mogą występować rozbieżności. Tym samym jeden pięciolatek będzie mierzył 102 
cm, a drugi pięciolatek np. 110 cm. To całkowicie normalne zjawisko, ponieważ poza ukończonymi latami życia na wzrost mają wpływ inne czynniki, takie jak: genetyka, dieta, aktywność fizyczna, sen, stan zdrowia czy hormony. Geny są podstawowym determinantem rozwoju dziecka. Jeśli rodzice są wysokimi osobami, ich dzieci często szybciej rosną w porównaniu do swoich rówieśników. Nie oznacza to jednak, że muszą od razu po urodzeniu być większe. Intensywniejszy wzrost może mieć miejsce dopiero w późniejszych latach życia. Jeśli wymiary dziecka mieszczą się w przyjętej normie, nie ma powodu do obaw. Jako rodzice możemy jedynie zadbać o dobrze zbilansowane posiłki, regularną aktywność fizyczną czy odpowiednie warunki snu naszej pociechy.
Różnice we wzroście, czyli każde dziecko rozwija się w innym tempie
Przygotowując się do rodzicielstwa, ale przede wszystkim już w jego trakcie, należy pamiętać, że pewne różnice w rozwoju są zupełnie naturalne i nie warto się nimi zanadto przejmować. Choć istnieją normy i tabele centylowe określające średnie tempo wzrostu, każde dziecko rośnie w swoim rytmie. Intensywność wzrostu zmienia się także na różnych etapach życia. Najszybciej będzie się dziecko rozwijać w pierwszych miesiącach życia. W ciągu roku są w stanie urosnąć nawet o 25 cm! W późniejszych latach nie zauważymy już tak dużych zmian, a wymiary dziecka mogą się zmieniać tylko o 5-7 cm. Przy czym warto mieć też świadomość, że dziewczynki dojrzewają znacznie szybciej od chłopców i często okazuje się, iż z dwójki dzieci w tym samym wieku dziewczynka wypada znacznie większa. Niektórzy także rosną wolniej, lecz stabilniej, a inni bardziej gwałtownie w krótkich okresach.
Kiedy dziecko rośnie najszybciej?
Wyróżnia się dwa etapy, w których zauważa się najintensywniejszy wzrost dziecka. W pierwszej kolejności jest to okres noworodkowy i niemowlęcy, gdzie od dnia narodzin do ukończenia pierwszego roku życia nasza pociecha może urosnąć aż o 25-30 cm. Drugi etap przyspieszonego tempa wzrostu to dopiero okres dojrzewania, czyli wiek 10-12 lat. W tym czasie zauważa się także znaczące zmiany w sylwetce dziecka, zwłaszcza u dziewczynek. Niektóre z nich mają już za sobą pierwszą miesiączkę oraz posiadają wyraźnie rozwinięte piersi. W tym czasie występuje również szczególna rozbieżność, jeśli chodzi o wzrost młodej kobiety i młodego mężczyzny. Choć oboje przybierają na wadze, a ich kończyny są znacznie dłuższe, to jednak dziewczynki często pozostają wyższe i górują nad swoimi rówieśnikami. Ciekawą informacją jest też to, że kobiety rosną mniej więcej do 16. roku życia, a panowie osiągają maksymalny wzrost dopiero w wieku 20 lat. W okresie dojrzewania głównym determinantem są hormony, ponieważ następuje ich zwiększona produkcja. W pozostałych etapach życia nie muszą mieć miejsca tzw. skoki wzrostowe. Oczywiście warto obserwować rozwój swojego dziecka, ale jako rodzicom trudniej nam zauważyć zmiany, skoro przebywamy z nim większość czasu.
Normy wzrostu: kiedy się martwić?
Tabele wzrostu i wagi (centylowe) są sporym wsparciem dla rodziców, ponieważ pomagają ocenić, czy wzrost ich dziecka mieści się w normie, a tym samym, czy mają oni powody do obaw. Aby to zweryfikować, należy na siatce centylowej zaznaczyć wzrost oraz wagę maluszka i sprawdzić, w jakim miejscu się one przecinają. Miejsce te wyznacza odpowiedni centyl (wartość od 3 do 97). Dopiero gdy dziecko plasuje się poniżej 3. centyla, możemy niepokoić się o jego stan zdrowia. Taki przypadek nazywamy mianem niskorosłości, czyli niedoborem hormonu wzrostu.
Warto jednak określić standardowe zakresy wzrostu dziecka w jego poszczególnych etapach rozwoju, ponieważ daje to jaśniejszy obraz sytuacji, a odpowiednia wiedza nie zmusza nas każdorazowo do korzystania z tabeli centylowej. Zaczynając więc od noworodka, jego wzrost wynosi średnio 50 cm (najczęściej mieści się w graniach 48-53 cm, ale zdarza się, że na świat przychodzą większe dzieci). Z każdym kolejnym miesiącem życia niemowlak zwiększa się o około 2 cm, tym samym po upływie roku mierząc już 75 cm. Od zakończenia pierwszego roczku wzrost dziecka będzie zmieniał się już nieco wolnej, ale nadal może być to 1 cm na 4 tygodnie. Gdy dziecko świętuje swoje 4. urodziny, mierzy około 100 cm. Od tego czasu rośnie 5-7 cm na rok.
Jak wspierać zdrowy wzrost dziecka?
Każdy rodzic powinien wspierać zdrowy rozwój dziecka. Sposób podejścia do opieki ma diametralny wpływ na to, jak szybko nasz maluch rośnie. Podstawą zdrowego wzrostu jest oczywiście zbilansowana dieta. Dziecko potrzebuje produktów bogatych w białko, wapń, witaminę D, żelazo oraz inne niezbędne składniki odżywcze. Produkty mleczne, ryby, warzywa liściaste, orzechy i pełnoziarniste produkty zbożowe dostarczają kluczowych substancji budulcowych dla kości oraz mięśni. Jako rodzice powinniśmy natomiast unikać w diecie dziecka cukru czy przetworzonych artykułów żywnościowych. Pamiętajmy również o stosowaniu się do zaleceń lekarza i rozszerzaniu diety malucha zgodnie z nimi. Regularnych ruch jest równie istotny dla zdrowego rozwoju młodego człowieka. Bieganie, skakanie czy zabawy na świeżym powietrzu stymulują produkcję hormonu wzrostu. O ile to możliwe, wychodźmy ze swoim dzieckiem jak najczęściej na spacery i proponujmy mu różnorodne formy ruchu, jednocześnie pokazując, że sami chętnie je uprawiamy. Oprócz tego istotny w rozwoju malucha jest treściwy sen. Warto wyposażyć jego łóżeczko w materac, który zapewni zarówno komfort, jak i stabilizację sylwetki. Pod tym linkiem: abcsnu.pl/15-materace-dzieciece i w salonach w Jelenia Góra możemy otrzymać najwyższe jakości produkty sypialniane.
Wzrost dziecka to naprawdę złożony proces, dlatego drobne różnice w wymiarach pociechy nie powinny niepokoić rodziców. Należy pamiętać, że każda rozwija się w indywidualny sposób i nie oznacza to, że jej stan zdrowia nie prezentuje się najlepiej. Na wzrost ma wpływ wiele czynników, a regularna opieka pediatryczna będzie tutaj kluczem do zachowania spokojnej głowy.
Przeczytaj także: Co oznacza sen o szczurach?
