Logopeda to specjalista, który pomaga pacjentom w pracy nad barierami w komunikacji z ludźmi. Rzutują one na rozwój emocjonalny, intelektualny i społeczny – dlatego warto zadbać o to, aby komunikacja werbalna była komfortowa. Obecna wiedza i znajomość funkcjonowania układu mowy sprawia, że praktycznie każdej wady wymowy można się pozbyć. Co może świadczyć o tym, że wizyta w gabinecie logopedycznym jest potrzebna? Kiedy warto sięgnąć po pomoc specjalistyczną?
Co robi logopeda?
Logopeda jest specjalistą, który zajmuje się kłopotami w zakresie komunikacji i mowy. Pracuje ze swoimi pacjentami nad problemami, takimi jak:
- prawidłowa ruchomość aparatu artykulacyjnego;
- poprawne rozróżnianie głosek i ich brzmienie;
- budowa zasoby słownictwa;
- rozumienie wypowiedzi innych osób oraz planowanie własnych, poprawnie zbudowanych zdań.
Większość osób kojarzy terapię logopedyczną jedynie z opóźnieniami w zakresie rozwoju mowy, problemami z jąkaniem i wadami wymowy. Jest to jednak tylko pewien wycinek pracy, którą wykonuje specjalista w tej dziedzinie. Podczas zajęć logopeda zaleca wykonywanie ćwiczeń kształtujących prawidłową pracę mózgu, narządów słuchu, czucia i wzroku, a także odpowiednich reakcji anatomicznych. Wspiera też swojego pacjenta w zakresie zdobywania prawidłowych wzorców mowy z otoczenia i pomaga w redukcji lęku przed mówieniem. Logopeda podczas wizyty koncentruje się na znalezieniu przyczyny problemu, a następnie wdrożeniu przemyślanego procesu terapeutycznego.
Dziecko u logopedy
Kiedy wada wymowy już się pojawi, praca logopedy z dzieckiem jest ciężka i żmudna. Dlatego rodzice po zauważeniu niepokojących symptomów powinni zgłosić się do specjalisty nawet z noworodkiem! Jakie są podstawowe wskazania do skorzystania z pomocy logopedycznej?
- Trudności ze ssaniem, żuciem, gryzieniem i połykaniem.
- Dziecko w pierwszych miesiącach życia nie wydaje typowych dźwięków gardłowych, nie gaworzy).
- Zasób słownictwa dziecka jest zbyt ograniczony w stosunku do wieku.
- Dziecko mówi niewyraźnie i ciężko zrozumieć wymawiane przez nie słowa – w tej kwestii wiek nie ma żadnego znaczenia.
- Pojawiają się trudności z wymawianiem głosek, takich jak sz, cz, r, dz, s, z.
- Dziecko często ma otwartą buzię, nadmiernie się ślini i ma trudności z jedzeniem.
- Nauka czytania i pisania sprawia maluchowi problem, komunikacja w określonych miejscach jest utrudniona, albo pojawia się jąkanie.
- Z logopedą należy się skonsultować w trakcie planowania leczenia ortodontycznego.
Kiedy potrzebny jest logopeda w wieku dorosłym?
W większych miastach, takich jak Jelenia Góra, swoje usługi oferują specjaliści zajmujący się nie tylko dziećmi, ale również osobami dorosłymi. Warto pamiętać o tym, że każdy wiek jest odpowiedni dla rozpoczęcia terapii. Choć oczywiście osiąganie efektów jest łatwiejsze w dzieciństwie, również w późniejszym wieku można wyeliminować niektóre wady wymowy. Niektóre problemy w zakresie funkcjonowania narządu mowy są bardzo ograniczające. Hamują ścieżkę awansu lub wykluczają możliwość wykonywania pewnych zawodów. Logopeda dorosłych często prowadzi terapię nosowania, rotacyzmu i sygmatyzmu.
Możliwe jest rozwiązywanie również innych problemów. Należy do nich m.in. jąkanie. Polega ono na przedłużaniu dźwięków, powtarzaniu pewnych sylab, wykonywaniu przerw w trakcie mówienia, a także z komunikowaniem się z nadmiernym napięciem mięśniowym. Osoby, które pracują z wykorzystaniem głosu, mogą wiele zyskać dzięki nauce emisji głosu. Jest to trening skoncentrowany na mięśniach odpowiadających za artykulację, fonację i oddychanie.
Konsultacja z logopedą może być przydatna w leczeniu schorzeń, takich jak przewlekła chrypka, ból gardła i krtani, nadmierne uczucie suchości w gardle, zanikanie głosu w czasie wypowiadania słów, brak kontroli nad wysokością głosu, a także przewlekła chrypka.
Udana terapia logopedyczna – jak osiągnąć zamierzony efekt?
Terapia logopedyczna polega w szczególności na dążeniu do usprawnienia pracy mięśni i zniwelowania nadmiernych napięć. Kluczowe są tu masaże, rozluźnianie języka i stawów skroniowo-żuchwowych. Logopeda zwraca uwagę także na prawidłowe ułożenie języka w jamie ustnej. Ważna jest też praca nad funkcjonowaniem aparatu artykulacyjnego po zdjęciu aparatu ortodontycznego.
Dla osiągnięcia określonych efektów kluczowa jest systematyczność. O ile dorośli w tym zakresie, raczej nie mają problemów, nieco inaczej wygląda kwestia terapii logopedycznej dzieci. Regularna praca to wyzwanie dla całej rodziny, na różnych płaszczyznach życia. Wbrew pozorom nie wystarczy poświęcenie kilku minut dziennie na ćwiczenia. Pociechy należy pilnować podczas jedzenia, aktywności fizycznej i wykonywania szkolnych zadań domowych.
Rodzice powinni mieć też na uwadze troszczenie się o rozluźnienie mięśni dziecka w obrębie twarzy. W tym aspekcie warto pamiętać o tym, jak ergonomiczna poduszka wpływa na sen i nocną regenerację. Warto dobrze wyposażyć sypialnię malucha, aby przez nadmierne napięcie mięśni nocą, praca wykonana w ciągu dnia nie poszła na marne. Zarówno poduszka, jak i materac, muszą stabilnie podpierać ciało śpiącego dziecka. Warto też dawać maluchowi dobry przykład i samemu mówić starannie, unikając niedbałej artykulacji poszczególnych głosek.
Logopeda to specjalista, który może pomóc wszystkim osobom, które zmagają się z problemami związanymi z komunikacją werbalną. Warto zdecydować się na terapię – zarówno w wieku dziecięcym, jak i dorosłym. Poprawa funkcjonowania aparatu mowy ma ogromny wpływ na komfort codziennego funkcjonowania.
